.jpg)
Jak się to zaczeło?
Gra zwana szachami powstała w trzecim ćwierćwieczu VI wieku naszej ery. Taką datę podaje w swym epokowym dziele History of chess wydanym w Londynie w 1913 r. znany angielski historyk H.J.R. Murray. Źródłem informacji w tym zakresie są głównie utwory literackie i wykopaliska. Pierwszym znanym dzisiaj utworem, w którym wspomniano o szachach, jest anonimowy poemat pochodzący z końca VI wieku. W żadnym ze znanych wcześniejszych utworów nie ma najmniejszej nawet wzmianki o szachach, a więc – jak twierdzi H.J.R. Murray – szachy wynalezione były nieco wcześniej, niż stały się tematem fragmentu utworu. Przytacza on jeszcze inne przekonujące argumenty na poparcie swej tezy Historycy nie zaprzestali jednakże poszukiwań i być może – powtórzona tu za Murrayem – teoria ulegnie zmianie i okaże się, że szachy są grą jeszcze starszą. Kolebką szachów są Indie. Stamtąd – wraz z kupcami – dotarły one do Persji, gdzie w krótkim czasie zyskały sobie wielu zwolenników. W perskim utworze poetyckim z przełomu VII i VIII wieku opisano, w jaki sposób i kiedy wprowadzono szachy w tym kraju, a także podano zasady gry. Jest to pierwszy utwór zawierający „teorię szachów”. Po podbiciu Persji przez Arabów szachy rozprzestrzeniły się na inne kraje. Gra w szachy została ulepszona, wzbogacona o nowe sposoby rozgrywania partii, przede wszystkim przez arabskich entuzjastów tej gry. Do Europy szachy dotarły już w VIII-IX wieku, początkowo do Hiszpanii, Włoch i Francji, potem do Niemiec, Anglii i Skandynawii. W Rosji szachy znane były już w IX wieku, dokąd – jak twierdzą uczeni – przywędrowały bezpośrednio ze Wschodu. Na podstawie wzmianek w literaturze przypuszcza się, że szachy dotarły do Polski w XII wieku, za panowania Bolesława Krzywoustego. Nie ustalono jednoznacznie, jak znalazły się one w Polsce, czy przywieziono je drogą morską, przeniesiono z Rosji, czy też, podobnie jak do kilku innych krajów Europy, szachy przywieźli rycerze powracający z wypraw krzyżowych. Te trzy teorie nie wykluczają się wzajemnie, a więc wszystkie mogą być prawdziwe. Umiejętność gry w szachy uznawana była za zaletę i zyskała sobie wysoką rangę na dworze królewskim. Szczególny rozkwit Dla uproszczenia podaję nowoczesną nazwę gry, w owych czasach gra ta nosiła nazwę czatrang.
